Kolej na Wielkopolskie 3/2021

23 10 lat Kolej na kulturę Kierunek: Koźmin Wielkopolski Cmentarz żydowski w Koźminie należy do największych i najlepiej zachowanych kirkutów wWielkopolsce. Z 250 ocalałychmacewz inskrypcjami w języ- kach hebrajskim i niemieckimczęść ustawionych jest bardzo ciasno. Gdy wXIXw. liczba ludności żydowskiej szybko rosła, na cmentarzu trzeba było rozsądnie gospodarować powierzchnią. Zgodnie bowiem z tradycją groby żydowskie są nienaruszalne. Tym samym nie mogą być one wykorzystane, nawet po dłuższym czasie, na pochowanie kolejnych osób. Cmentarz funkcjonował blisko dwa wieki. Ostatni spoczął tuw 1969 r. NathanMośkiewicz, ocalały z Holocaustu mieszkaniec Koźmina. Na jego macewie, jako jedynej na cmentarzu, widnieje inskrypcja w języku polskim. Kierunek: Kalisz Cmentarz ewangelicko-augsburski w Kaliszu to najstarsza zachowana nekropolia w tym mieście. Protestanci przybywali do miasta od XVI w. Jednak ich liczba zwiększyła się gwałtownie dopiero po II rozbiorze Polski, kiedy Kalisz stał się częścią Prus. Później miasto znalazło się pod zaborem rosyjskim, ale wielu protestantów utrzymało swoją wysoką pozycję społeczną. Na cmentarzu są pochowani m.in. członkowie rodziny Fibiger: założyciel słynnej kaliskiej fabryki fortepianów i jego spadkobiercy. Czasemw jednej rodzinie żyły osoby różnych wyznań. Aby małżonków i krewniaków po śmierci nie rozdzielać, znaleziono oryginalny sposób. Na granicy z cmentarzem katolickim ustawiano grobowce, których krypty nie były podzielone murem! I tak mąż mógł zostać po- chowany na cmentarzu katolickim, żona – na protestanckim, a jednocześnie spoczywali obok siebie, tak jak szli razem przez życie. Kierunek: Poznań Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan był pier- wotnie cmentarzem parafialnym. W połowie XIX w. wzniesiono tu Przysionek śmierci, rodzaj kostnicy.Wrazie gdyby rodzina zmarłego lękała siępogrzebaćgowstanie śmierci pozornej,mogła zostawić tu jego ciałona określony czas. Niebosz- czykom do rąk miały być przywiązane sznurki, którewrazieprzebudzeniaporuszałybydzwonki. Budynekpokilku latachrozebrano, ale sława tego ekstrawaganckiego przedsięwzięcia nadal żyje. Na najstarszej poznańskiej nekropolii spoczy- wają znamienici mieszkańcy regionu: działacze niepodległościowi, politycy, naukowcy, lekarze i artyści. Jest coś wzruszającego w fakcie, że niedaleko zadbanych nagrobków takich osobi- stości jak Hipolit Cegielski, Cyryl Ratajski czy StanisławTaczak leżą we wspólnej bezimiennej mogile ofiary epidemii cholery z XIX wieku. Wobec śmierci wszyscy jesteśmy równi. Więc westchnijmy za jednych i za drugich. u Do wszystkich opisanych nekropolii dojedziemy pociągami Kolei Wielkopolskich: www.wielkopolskiebilety.pl