Kolej na Wielkopolskie 10/2022

15 Kolej na relaks nym gmachu Collegium Historicum UAM. Centrum SzyfrówEnigma toniezwykłemiejsce, którenie tylko opowiada historię genialnych matematyków, ale też osadza jąwhistorii szyfróworazzmiantechnologicz- nychnaświecie.Wizytawnimtoprawdziwewyzwanie dla umysłów dzieci i dorosłych. Ekspozycja angażuje zwiedzających.Wciągawtajemnicę, bykażdyprzeżył przygodę. IIwojna światowa, ale teżpodstawyświata cyfrowego,któryopanowałnasząrzeczywistość.Nie- samowitajesttakżesamahistoriapowstaniamuzeum jakopomnikaprzypominającegowybitnychuczonych. ZaczęłosięodupamiętnieniaichprzezUniwersytetim. AdamaMickiewicza tablicąpamiątkowąw1983roku. Potem powstało niewielkie muzeum Enigmy stojące przed Centrum Kultury Zamek i będące zapowiedzią tego niezwykle ciekawegomiejsca. 25 stycznia obchodzimy Dzień Kryptologii – święto zostało ustanowione w 2007 r. przez Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pierwszy raz obchodzono je w 75. rocznicę złamania szyfru niemieckiej maszyny kodującej Enigma, używanej komercyjnie w latach dwudziestych XXwieku. Po rozpoczęciu II wojny światowej bardzo szybko weszła na wyposażenie niemieckiego wojska: najpierw Kiriegsmarine, a z czasem także Wermachtu i Luftwaffe. TEKST: ELŻIETA PODOLSKA | ZDJĘCIA: CENTRUM SZYFRÓW ENIGMA POLSKA ENIGMA P anowałowówczasprzekonanie, żeniemoż- liwe jest złamanie algorytmu szyfrującego Enigmy. Mocarstwa zachodnie zrezygno- wałyzpróbznalezieniarozwiązania.Trzech polskich matematyków: Marian Rejewski, JerzyRóżycki i Henryk Zygalski wgrudniu 1932 roku wWarszawie złamało szyfr Enigmy i z czasemopra- cowało efektywnemetody deszyfrowania. To niesamowity fragment historii Polski i Poznania. Jeszczekilka lat temuniemalżenieznany. Trzechma- tematyków, kryptologów przyczyniło się do zmiany losówIIwojnyświatowej. Dzięki ichgenialnymumy- słom udało się rozszyfrować Enigmę i odczytywać plany Niemców. To pomogło wojskom alianckim izmniejszyłoliczbęofiarwojny.Naukowcystudiowali naUniwersyteciePoznańskim. Po III rokuspotkali się na kursie kryptologicznym. Razem stworzyli zespół, który w poznańskim oddziale Biura Szyfrów (który mieścił się przy obecnej ulicy Kościuszki), rozpoczął prace nad szyframi Enigmy. To niesamowita historia warta poznania i gotowy materiał na film lub serial. By ją lepiej poznać, warto wybraćsiędoCentrumSzyfrówEnigmy,któremieści sięnanarożnikuulicKościuszki i św.Marcinawdaw- DzieńKryptologii nacześćpoznańskichmatematyków